Open vld wil wettelijk kader leugendetector
Open Vld-Kamerleden Nele Lijnen en Carina Van Cauter dienen een wetsvoorstel in om het gebruik van de ‘leugendetector’ in strafonderzoeken te reguleren. Tot nu toe waren politie en gerecht bij het gebruik van een polygraaf enkel door omzendbrieven gebonden. “Een polygraaftest kan een nuttige aanvulling zijn in een onderzoek. Met dit wetsvoorstel maken we de gebruiksregels waterdicht.”
Met een polygraaf kunnen onder andere de hartslag, de ademhaling en het bloedvolume worden geregistreerd tijdens een politieverhoor. Het toestel kan ingezet worden om de geloofwaardigheid van iemands verklaringen te toetsen. Nele Lijnen: “Het resultaat van zo’n test is slechts een bijkomend hulpmiddel voor het onderzoek. Het kan een goede aanvulling zijn op klassieke getuigenverklaringen, DNA-onderzoek en andere elementen in een onderzoek. In 70% van de gevallen wordt de polygraaf ingezet in zedenzaken. Vooral omdat in die zaken vaak materieel bewijs ontbreekt en dat er een woord-tegen-woord-situatie ontstaat tussen slachtoffer en verdachte. In zo’n gevallen kan de polygraaf helpen.”
Het gebruik van de polygraaf is in België niet per wet geregeld, maar met twee omzendbrieven uit 2003 van de minister en het College van procureurs-generaal. “In die omzendbrieven worden heldere voorwaarden en richtlijnen voorgeschreven, maar de inhoud is niet bindend. Dat kan tot problemen leiden. Dat bleek ook in het Adviescomité Maatschappelijke Emancipatie van de Kamer dat zich buigt over de problematiek van verkrachtingen”, aldus Carina Van Cauter. Op vraag van het Comité P dat toezicht houdt op de politiediensten, de politie en magistratuur zelf, willen de twee liberale Kamerleden met een wetsvoorstel een wettelijk kader creëren.
Een polygraaftest zal enkel mogelijk zijn in geval van een misdaad of een wanbedrijf. Ook getuigen, spijtoptanten en tipgevers kunnen onderworpen worden aan de test. Voor een loutere overtreding zal een dergelijke test niet inzetbaar zijn. De test kan ook enkel wanneer andere onderzoeksmiddelen onvoldoende gegevens opleveren. De gerechtelijke politie kan een test afnemen. Dit gebeurt op vraag van de betrokkene, de procureur des Konings in een opsporingsonderzoek of een onderzoeksrechter in een gerechtelijk onderzoek. De betrokkene mag de test weigeren of op elk ogenblik stopzetten. Hij of zij moet ook in goede lichamelijke en geestelijke conditie zijn. Zwangere vrouwen en min-16-jarigen mogen niet worden verhoord met een polygraaf. Het verhoor wordt audiovisueel opgenomen en de advocaat mag dit volgen in een lokaal. Na afloop wordt een proces-verbaal opgemaakt. De polygraaftest miskent noch het vermoeden van onschuld, noch de rechten van de verdediging. Het is finaal aan de rechter om te beoordelen of hij of zij gevolg geeft of bewijswaarde hecht aan de resultaten van de test.
Lijnen besluit: “We zetten met ons voorstel de bestaande omzendbrieven om in wetgeving, maar houden ook rekening met relevante uitspraken van het Hof van Cassatie uit 2006. Deze waterdichte regelgeving is essentieel, te meer omdat de bewijswaarde van een polygraaftest dat niet is. In de complexe zoektocht naar de waarheid kan de polygraaftest een belangrijk puzzelstukje aanleveren. Maar ieders rechten moeten steeds worden gewaarborgd.”