Verantwoordelijkheid is het grootste cadeau dat je jongeren kan geven
Jongeren kunnen politieke maar ook meer financiële vrijheid en verantwoordelijkheid aan. Eens 18 pogen ze hun vleugels uit te slaan maar blijven ze al te afhankelijk.
Willem-Frederik Schiltz en Nele Lijnen
Laten we beginnen stemrecht in te voeren vanaf zestien jaar
Vandaag vindt voor de veertiende keer de Internationale Dag van de Jeugd plaats. Maar anno 2013 worden onze jongeren al te veel betutteld door de maatschappij. Volgens ons kan de jonge generatie best wel wat meer vrijheid en verantwoordelijkheid aan. Laten we beginnen met de jeugd het recht te geven om het beleid van jongs af aan mee te bepalen door het stemrecht - geen plicht - in te voeren vanaf 16 jaar. Op die manier voorkomen we dat door de vergrijzing de stem van de jongvolwassenen ondervertegenwoordigd is. Zij moeten immers nog het langst op deze aardbol vertoeven. Met zo veel politieke en sociaaleconomische uitdagingen in het verschiet is dat niet meer dan normaal. En laten we daarbij niet in de valkuil trappen dat die 16-jarigen 'toch niks van politiek kennen'. Wie zich tussen de jeugd beweegt, merkt al snel dat op maatschappelijk en politiek engagement geen leeftijd staat. Bovendien zou het vervroegd stemrecht een belangrijke impuls vormen voor scholen om meer aandacht te besteden aan politiek, democratie en maatschappelijk debat. Zo vormen we, en dat is een verdomde plicht, jongvolwassenen tot kritische en nog meer geëngageerde burgers. Onder meer Oostenrijk, Estland, Brazilië en Argentinië hebben hun zestienjarigen al een stem gegeven. Trouwens, wat gezegd over het feit dat iemand die op 26 mei 2014 18 jaar wordt vijf jaar onvertegenwoordigd zal zijn? Jongeren kunnen naast politieke ook wel wat meer financiële vrijheid en verantwoordelijkheid aan. Eens achttien jaar pogen ze hun vleugels uit te slaan maar blijven ze al te afhankelijk. Studentenarbeid is al geflexibiliseerd, maar remt nog altijd zij die willen studeren en werken tegelijk. Waarom storten we kinderbijslag, studiebeurzen en andere financiële middelen die ouders op dit moment namens hun kroost ontvangen - en mogelijk ook zelf verbruiken - niet rechtstreeks op de rekening van de jongere zelf? Er bestaan al wettelijke bepalingen over de zogenaamde 'kindrekening' die namens het kind kan worden geopend door gescheiden ouders die hun kind opvoeden via co-ouderschap. Beide ouders en het kind hebben toegang tot deze rekening. In Nederland worden studiebeurzen al op dergelijke rekeningen gestort. Opnieuw, waarom voeren we hier niet zo'n dergelijk systeem in voor alle jongeren? Omdat de inhoud van de jongerenrekening zal worden verbrast op café? Vrijheid komt met verantwoordelijkheid: studiebeurzen zullen bijvoorbeeld pas gestort worden na het afleveren van een inschrijvingsbewijs, de student zal kunnen en dus moeten betalen voor zijn kot. Voor - of met - hetzelfde geld start hij of zij een eigen onderneming. Wat gezegd over het moment waarop een jongere de arbeidsmarkt betreedt, nu de jeugdwerkloosheid in België is opgelopen tot 22,4 procent? De catch 22 is gekend: door een gebrek aan ervaring vinden jongeren geen job, en daardoor kunnen ze geen ervaring op doen. Het invoeren van stages in alle opleidingen zoals in Duitsland kan dit euvel volgens ons al deels verhelpen. Het onderwijssysteem moet jongeren de middelen aanreiken om verstandig met eigen financiële middelen aan de slag te gaan. We stellen ook voor om de ondernemingszin en creativiteit van de jeugd in het onderwijs aan te scherpen, bijvoorbeeld met de verplichte invoering van een vak economie. Wij weigeren immers te geloven dat er in ons land geen geniën worden geboren zoals Steve Jobs of Elon Musk, de bezieler van PayPall en TeslaMotors. Deze benaderingen van onderwijs zullen de jongere bewegen tot een bewustere studie- en beroepskeuze. Al een geluk dat er nog ruimte en tijd is om deze beleidskeuzes op te nemen in de volgende onderwijshervorming.
Flexibele regelgeving
Voorts willen we opnieuw een lans breken om de koppeling van de loonvorming aan de anciënniteit gevoelig af te zwakken. Die maakt dat oudere werknemers zichzelf uit de markt prijzen waardoor ze voortijdig - gemiddeld al op 59 jaar - de hoed aan de haak hangen. De werkenden, lees de jongeren, betalen die rekening. Daarom stellen we voor om vooral merites te laten doorwegen in de loonvorming. Er moet meer synergie komen van oudere werknemers en jeugdige vernieuwing. Ervaring heeft zijn prijs, maar de leercurve is eindig. Jongeren zullen op die manier ook een groter vermogen ter beschikking krijgen op het moment dat ze dat het best kunnen gebruiken, bijvoorbeeld voor de aankoop van een woonst. De doorsnee loopbaan is erg dynamisch, de regelgeving evolueerde jammer genoeg niet mee. Tijd om hier verandering in te brengen. Het voorstel om de loonvorming te moderniseren van Open Vld ligt al klaar in het parlement. Het grootste cadeau dat je aan onze jongeren kan geven is verantwoordelijkheid. Onze samenleving kan wat dat betreft nog een tandje bijsteken.
Bron: De Morgen, 12 augustus 2013